- Birce Akalay’dan yapay zekaya gerçek güzellik çağrısı! - 23 Nisan 2024
- Ayakkabı Dünyası Sezona Özge Özacar’lı Lansman ile Adım Attı - 23 Nisan 2024
- Anneler Günü’nde sevginizi Jumbo ile taçlandırın! - 23 Nisan 2024
‘Mikrobiyotamız parmak izimiz gibi benzersizdir’
Vücuttaki dost ve zararlı bakteriler denge halinde ise tüm sistemlerimiz de sağlıklı çalışıyor. Bağırsak mikrobiyotasını dengede tutmak için probiyotik ve prebiyotik desteği önemli. Anne sütü, mucizevi bir probiyotik ve prebiyotik kaynağı olarak öne çıkıyor.
Prof. Dr. Şirin Güven
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Şirin Güven, bebek ve çocukların gelişiminde bağırsak mikrobiyotasının önemine dikkat çekti. Sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotası için faydalı bilgiler paylaştı:
İnsan vücudunda yaşayan tüm mikroorganizmalar yani bakteriler, virüsler, mantarlar mikrobiyota olarak adlandırılmaktadır. Mikrobiyotamız parmak izimiz gibi benzersizdir, kişiye özeldir. Genetik özelliklerimizin yanı sıra doğum ve beslenme şekli, çevresel faktörler ve antibiyotik kullanımı mikrobiyota gelişimimizde kritik öneme sahiptir.
İnsan vücudunda 100 trilyona yakın dost bakteri yaşamaktadır. Bu dost bakteriler sağlıklı kalmamızda büyük bir önem taşımaktadır.
Bağırsaklarımız dost bakterilerin sayıca ve çeşitlilik açısından en fazla bulunduğu ortamdır. Vücutta dost bakteriler ve zararlı bakteriler denge halinde ise, kısacası bağırsak sağlıklı ise diğer vücut sistemlerimiz de sağlıklıdır.
Denge bozulursa ne olur?
Modern yaşam tarzı, aşırı hijyen, batı tarzı beslenme alışkanlıkları, sezaryen doğum, formula ile beslenme, antibiyotikler bağırsak mikrobiyotamızı bozabilmektedir. Dost bakterilerin sayısı ve çeşitliliği azaltmakta, zararlı bakterilerin sayısını artırmaktadır. Sindirim sistemi, bağışıklık sistemi, hormonlardan düşünce ve duygularınıza kadar tüm vücudunuzu etkileyen problemler ortaya çıkabilir. Daha ciddi sağlık sorunlarının oluşmasını önlemek için bağırsak mikrobiyotamızın dengesini tekrar sağlamanız gerekebilir. Özellikle ilk 3 yaşta mikrobiyota dengesizliği ileri yaşamda astım, alerji, obezite ve diyabet riskini arttırmakta.
Dengeyi korumak için probiyotik ve prebiyotikler önemli
Probiyotikler, yeterli miktarda alındığında insan sağlığına yararlı etkileri olan, canlı mikroorganizmalardır. Bu faydalı mikroorganizmaları besleyen, çoğalmalarını sağlayan sindirilemeyen bileşikler ise prebiyotiklerdir.
Probiyotiklerin, bağırsak duvarının bütünlüğünün korunmasında, sızdıran bağırsak sendromunun önlenmesinde, gıdaların sindiriminde ve emiliminde, zararlı bakteri sayılarının azaltılmasında, bazı vitaminlerin üretiminde, bağışıklık sistemimizin gelişimi ve desteklenmesinde, duygu ve davranışlarımızın düzenlenmesinde olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir.
Doğum şekli bebeğin sağlıklı gelişimini nasıl etkiliyor?
İnsan vücudunda çok bilinen iki cins bakteri var: Lactobasiller ve Bifidobakteriler. Bebekler büyük oranda bu yararlı mikroorganizmaları, normal doğum sırasında anneden almaktadır. Sezaryenle doğan bebekler doğum kanalından geçmediği için maalesef bu yararlı/dost bakterileri alamazlar. Bu bebeklerde astım, alerji, obezite gibi kronik hastalıklara yakalanma riski artar.
Bebeğin sağlıklı mikrobiyota gelişimi için en az normal doğum kadar önemli olan diğer bir etmen ise bebeğin anne sütü almasıdır. Tüm bebeklerin doğumdan hemen sonra ilk 6 ay boyunca sadece anne sütüyle beslenmesi gerekmektedir. Birçok dost bakteri içeren anne sütü mucizevi bir probiyotiktir. Aynı zamanda bakterileri besleyen prebiyotikleri de içermektedir. İlerleyen dönemde ise bebeği kanser ve kronik hastalıklardan korur.
Tıbbı gereklilik durumunda sezaryen kaçınılmazsa ve bebek anne sütü alamıyorsa, bebekler dost bakterilerin yüzde 90-95 ini oluşturan Bifidobakterileri alamazlar. Bu bebeklere hekime tavsiyesi ile probiyotik takviyesi verilebilmektedir. Hekim önerisine göre klinik çalışmalar ile etkisi kanıtlanan belli türler eczaneden alınabilir.
Probiyotik ihtiyacımızı nasıl karşılayabiliriz?
Mikrobiyotamızın çeşitliliği beslenme tarzımız ve gıdalarımızın çeşitliliği ile ilişkilidir. Bir çalışmada günlük diyetlerinde laktobasilleri içeren yoğurt yiyen; Bulgaristan ve Kafkasya’da yaşayan insanların uzun ömürlü oldukları saptamıştır. Yoğurt, kefir, ekşi mayalı ekmek ve turşu gibi gıdalar dost bakteri içermektedir. Fakat bu gıdalardaki probiyotik miktarını günlük kullanımda ölçmek pek mümkün değildir. Her gün lif bakımından zengin, dengeli beslenmek dost bakteri sayısını uygun seviyelerde tutmaya yardımcı olur. Araştırmalar, tıbbi bir durumun tedavisinde veya önlenmesinde sadece bu gıdaların tüketimi yeterli olmadığını göstermektedir.
Piyasada birçok probiyotik ürün bulunmaktadır ve tabi ki tüm probiyotikler aynı değildir. Bu ürünlerin içerdiği mikroorganizma cinsi, mikroorganizma sayısı, üretim teknolojisi birbirinden farklıdır. Çocuğun yaşına göre damla, yoğurt, meyve suyuna karıştırabileceğiniz saşe veya çiğneme tableti tercih edilebilir. Üretim teknolojilerinden biri olan çift kaplama yöntemi ile elde edilen ürünler; bakterileri mide asidinden koruyarak bağırsağa daha fazla dost bakterinin canlı ulaşmasını sağlamaktadır.
Çocuklarda probiyotikleri hangi durumlarda kullanmalıyız?
Araştırmalarda, faydalı bakterileri içeren probiyotiklerin enfeksiyona bağlı ishallerin tedavisinde, antibiyotik kullanımına bağlı ishalin önlenmesinde, infantil kolikte etkili olduğu gösteriliyor. Çocuklarda probiyotik kullanımı genellikle güvenlidir. Ancak bağışıklık sisteminde bozukluk olan ve çoklu organ yetmezliği olan kritik hastalarda dikkat edilmelidir.
D vitaminin bebek ve çocukların gelişiminde önemli rolü var
D vitamini kanda bir hormon olarak dolaşır. Vücudumuzda kalsiyum ve fosfat düzeyini kontrol ederek kemiklerin sağlıklı gelişimini sağlar. Ayrıca; sinir-kas ve bağışıklık sistemi fonksiyonlarını destekler, üst solunum yolu enfeksiyonlarını azaltır. D vitamini büyük oranda güneş ışınları etkisiyle deride sentezlenmektedir. Ayrıca bitkisel ve hayvansal besinlerden de alınabilir. D vitamininin sentezlenmesi için güneş ışınlarına direkt temas gerekmektedir. Camdan gelen güneş ışınlarının D vitamini üretimine katkısı yoktur. Ülkemizde, güneşten yeterli miktarda D vitamini sentezlenmesi için; her gün saat 10:00-15:00 arası, kolların ve bacakların açık olacak şekilde, 15-20 dakika güneşle temas gerekmektedir.
D vitamini kaynakları nelerdir?
Somon, ton, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklar, karaciğer, yumurta sarısı D vitaminden zengin gıdalardır. 2005 yılından itibaren yeni doğanlara yaşamın ilk gününden itibaren 400 IU/gün D vitamini desteği verilmektedir. Ve 1 yaşına kadar devam etmektedir. Ancak bilinçsizce D vitamini takviyesi almayın. Aşırı D vitamini tüketimi olumsuz yan etkilere neden olabilmektedir.
