MS ve pandemi sürecinde hastaların yaşadıkları sorunlar

Multipl Skleroz Hastalığı ve COVID-19 aşısı

MS Hastalığı, pandemi sürecinde Covid-19 aşısı ile gündeme gelirken;bilinen ve bilinmeyen yönleri ile akıllarda soru işaretleri oluşturdu.

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesinden Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. M Emin Özcan; hem hastalığın anlattı hem de aşısı ile merak edilenleri yanıtladı.

MS hastalığın nedir?

Daha çok genç erişkinlerde ve kadınlarda sık görülen beyin ve omuriliğin hastalığıdır. Bağışıklık sistemimizin hatalı bir biçimde beyin ve omuriliğimizdeki sinir hücrelerinin kılıflarına saldırmasıyla oluşur. Doğası gereği kroniktir. En sık alevlenmeler ve sönmeler şeklinde seyreden tipi görülür.

MS hastalığında daha çok kol veya bacakta bazen de her ikisinde güçsüzlük en sık bulgulardır. Bunun yanında görme bulanıklığı, çift görme, dengesizlik, kollarda ve bacaklarda uyuşmalar da hastalık seyrinde olabilir. Tipik başlangıç tek gözde sıklıkla ağrının eşlik ettiği bulanık görme şeklindedir. Özellikle 20-30’lu yaşlardaki kadınlar 24 saatten uzun süren tek gözde bulanık görme şikayetleri olursa ayrıntılı göz muayenesinin ardından nöroloji uzmanına başvurmalıdır.

Hastalık nasıl seyreder?

MS hastalığının görülme sıklığı tüm dünyada giderek artmaktadır. Ülkemizde de görülme sıklığının giderek arttığı düşünülmektedir. Yapılan çalışmalar Türkiye’ de toplam altmış bin kadar MS hastası olduğunu göstermektedir. Dünyada ve ülkemizde hastalığın görülme sıklığının artmasının nedenlerinden biri hastalıkla ilgili toplumsal bilincin artmasıdır. Ayrıca sağlık hizmetlerine ulaşımın artması, yeni görüntüleme yöntemleri ve deneyimli nöroloji uzmanlarının artması daha sık görülmesine yol açmıştır.

Hastalar pandemiden nasıl etkilendi?

Hastalığın özellikle 65 yaş üstündeki insanlarda ve kronik hastalığı olanlarda daha ağır seyrettiği gözlemlenmiştir. Bu açıdan bakıldığında MS hastalarında COVID-19’ un nasıl seyredeceği merak konusu olmuştur. Bağışıklık sisteminin vücudun kendi yapıtaşlarını yabancı bir madde olarak algıladığı ve saldırarak harabiyetine yol açtığı hastalıklardan olan MS hastalığında korkulanın aksine COVID-19 daha kötü seyretmemektedir. Ancak MS tedavisinde kullanılan sınırlı sayıdaki bazı bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar COVID-19’ a yakalanma ve ağır geçirme riskini arttırabilmektedir.

COVID-19 aşılarının uygulanmaya başlanmasının ardından aşıların bazı özel hasta gruplarında kullanımı ile ilgili soru işaretleri ortaya çıkmıştır. En sık karşılaştığımız sorular arasında; Covid aşısı yaptırmalı mıyım? Aşı vurulmamın MS hastalığıma zararı var mıdır? Hangi aşıyı yaptırmalıyım? mRNA aşıları güvenli mi? inaktif virüs aşıları mı daha güvenli? gibi sorular daha çok hastalarımızın ve yakınlarının kafasını karıştırmaktadır.   Bu sorulara tek tek cevap vererek hastalarımızın ve yakınlarının kafa karışıklığını gidermeye çalışalım.

COVID-19 aşısı yaptırmalı mıyım?

Salgının tamamen ortadan kalkması için aşılar vazgeçilmezdir. Yaygın aşılanmadan da salgın sona erecektir ancak çok daha uzun ve yıkıcı sonuçlar doğurarak ortadan kalkacaktır. Bu nedenle takip edildikleri MS merkezinin onayı ve önerileri doğrultusunda MS hastalarının aşı olmasını önermekteyiz.

Aşı vurulmamın MS hastalığıma zararı var mıdır?

Yapılan çalışmalar şu an dünyada birçok ülkede uygulanmakta olan mRNA aşılarının da zayıflatılmış virüs aşılarının da MS hastalığını kötüleştirdiğini gösteren bir veri olmadığını göstermektedir. Aşıların kısa dönem sonuçları var olan MS hastalığını kötüleştirdiğine dair bir kanıt sunmamaktadır. Uzun dönem sonuçları bilinmemekle beraber elimizdeki veriler ışığında var olan aşıların MS hastalığını kötüleştirmediği söylenebilir.

Hangi aşıyı yaptırmalıyım?

Ülkemizde şu an uygulanmakta olan aşı, inaktif irüs aşısıdır. Genel itibari ile geleneksel yöntemlere en yakın ve yan etki profili en düşük aşı grubunu oluşturmaktadır. Mevcut aşının uygulanması sakınca teşkil etmeyecektir. Uluslararası MS Federasyonu da ABD’de uygulanmakta olan mRNA aşılarının MS hastalığı olan kişilerde güvenle kullanabileceğine dair bir bildiri yayınlamıştır.

Özellikle canlı virüs ve başka bir virüsün taşıyıcı olarak kullanıldığı DNA aşıları MS hastalarında önerilmemektedir. Bu aşılar ülkemizde ve dünyada yaygın olarak uygulanmamaktadır. Bu aşılar ile ilgili daha fazla güvenlik verisi gerektiği düşünülmektedir.

mRNA aşıları MS’de güvenli mi?

ABD ve Avrupa’ da uygulanmakta olan her iki mRNA aşısının da uluslararası MS federasyonunca MS hastalarında uygulanabileceği açıklanmıştır. Bu nedenle şu aşamada bu aşıların MS hastalarında kullanılabileceği ve güvenli olduğu düşünülmektedir.

İnaktif virüs aşıları MS’ de güvenli mi?

COVID-19 için uygulanmakta olan inaktif virüs aşılarının güvenirliliğinin yüksek olması öngörülmektedir. Ancak hastaların kullanmakta olduğu ilaçların aşı etkinliğini değiştirme riski bulunmaktadır. Bu nedenle aşı yaptırmadan önce mutlaka kendilerini takip etmekte olan nöroloji uzmanına danışmaları önem arz etmektedir.

 




Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir