- Birce Akalay’dan yapay zekaya gerçek güzellik çağrısı! - 23 Nisan 2024
- Ayakkabı Dünyası Sezona Özge Özacar’lı Lansman ile Adım Attı - 23 Nisan 2024
- Anneler Günü’nde sevginizi Jumbo ile taçlandırın! - 23 Nisan 2024
Polietilen glikoller (PEG’ler)
Pfizer-BioNTech firmasının COVID-19 için geliştirdiği aşının iki hemşirede alerjik reaksiyona yol açması üzerine, alerjisi olanların aşılanması gerekip gerekmediği konusundaki endişeler arttı. Bu olaydan sonra aşının alerjik hastalarda yan etki yapma potansiyelinin olması bazı uyarıların gerekliliğini de artırdı.
Prof. Dr. Ahmet Akçay
Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, aşıya karşı gelişen alerjinin nedeni hakkında sorularımızı yanıtladı.
Koronavirüs aşılarına karşı alerji riski ne sıklıktadır?
Normalde aşılara karşı alerji riski düşüktür. Bir milyon dozda 1.31 oranında alerjik şok gelişme riski olduğu bildirilmektedir.
İlaçlara, besinlere, solunum alerjilerine ve latekse karşı alerjisi olanların bu aşıya karşı alerjik reaksiyon geliştirme risklerinin, alerjisi olmayanlardan daha fazla olmadığı bildirilmiştir. Bu nedenle aşının fayda ve zararlarının birlikte değerlendirilmesi gerekir.
Pfizer-BioNTech aşısının yapılacağı ortamın, alerjik şok gelişmesi durumunda müdahale edilebilecek ortamda yapılması önemlidir. Herhangi bir alerjik reaksiyonun gelişmesi ihtimaline karşı, kişinin 30 dakika süreyle aşı yapılan sağlık kurumundan ayrılmaması önerilmektedir. Alerjik reaksiyonun tedavisinde ilk yapılması gereken adrenalin uygulanmasıdır.
Pfizer-BioNTech firmasının aşısında alerji yapan madde nedir?
Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısına bağlı anafilaksiye, aşı içindeki polietilen glikol (PEG) maddesinin yol açtığı bildirilmiştir. Bu nedenle bu aşı, polietilen glikole karşı ciddi bir alerjik reaksiyon geçmişi olduğu bilinen kişilere uygulanmamalıdır.
Kimlerde alerji riski daha fazladır?
Daha önce ilaç alerjisi olanlarda ve gıda katkı maddelerine karşı alerji gelişenlerde, bu alerjilerin nedeni PEG maddesine bağlı olduğu tespit edilmişse, risk yüksektir.
Polietilen glikoller (PEG’ler) veya makrogol nedir?
PEG’ler veya makrogoller, yiyecekler, kozmetikler ve ilaçlar gibi günlük ürünlerde bulunan hidrofilik polimerlerdir. PEG maddesine bağlı alerjik şok gelişmesi nadir bir durumdur.
PEG maddesine bağlı alerjik reaksiyonlar hafif alerjik reaksiyondan ciddi alerjik şoka kadar değişen şiddette olabilmektedir. PEG için ‘gizli alerjen’ de denilebilir. İlaç içindeki PEG miktarı arttıkça alerjik reaksiyon geliştirme potansiyeli de artmaktadır.
PEG alerjisi belirtileri nelerdir?
- Solunum: Boğulma hissi, stridor (nefes alırken tiz ses), nefes darlığı, hırıltı, öksürük,
- Mide bağırsak: Mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı,
- Kalp ve damarlar: Baş dönmesi, bayılma, taşikardi (anormal derecede hızlı kalp atışı), hipotansiyon (anormal derecede düşük kan basıncı),
- Deri/mukoza: Vücutta yaygın kurdeşen, kaşıntı veya dudak, yüz, boğazda şişme görülmesi
Bu 4 grubun belirtilerinden herhangi birinin aşı uygulanmasından sonra görülmesi durumunda derhal yatar pozisyonda ve ayakların altına yastık koyarak adrenalin enjeksiyonu yapılması hayat kurtarıcı olacaktır.
PEG alerjisi içeren ilaçlardan kaçınmak gerekir. Alerjik şok sırasında kullanılan bazı ilaçlarda bile PEG maddesi bulunabildiği için acil müdahalenin PEG içermeyen ilaçlarla yapılması çok önemlidir.
Acil servislerde doktorlar, akut ortamda PEG alerjisi olan hastaları tedavi etmeden önce PEG alerjisinin farkında olmalı ve ilaçları kontrol etmelidir.
Genel pratisyen hekimler ve eczacılar, PEG alerjisi olan hastalara ilaç yazmadan veya dağıtmadan önce PEG içeren ilaçların markalarını da kontrol etmelidir. PEG alerjisi saptanan hastalarda ayrıntılar elektronik tıbbi kayıtlara eklenmelidir ve hastaya bir kopyası verilmelidir.
Acil tedavi iğnesi olan adrenalin oto enjektörü bulundurmak gerekli mi?
Normal şartlarda ilaç alerjileri için adrenalin oto enjektörünün her hastaya verilmesi şart değildir. Çünkü alerjiye neden olan ilaçlardan kaçınılması halinde, adrenalin oto enjektörüne ihtiyaç yoktur. Ancak PEG alerjisi olanlarda, yazılı bir acil tedavi planı ile birlikte adrenalin oto enjektörü reçete edilmesi faydalı bir yaklaşım olacaktır.
Alerjik hastalığı olanlar bu aşıyı olabilir mi?
Yiyeceklere, hayvanlara, böceklere, latekse ve diğer yaygın alerjilere alerjisi olan kişiler aşılanabilir. İlaç alerjisi veya daha önceden bir başka aşıya karşı alerji gelişenlerde dikkatli olunmalıdır. Gıda katlı maddesine bağlı alerjisi olanlarda PEG alerjisi açısından dikkatli bir değerlendirme yapılması da çok önemlidir.
